مداح و مداحی

31- تا می توانیم مدت و مقدار مداحی را در مدت زمانی که از ما خواسته اند انجام دهیم . یعنی در یک کلام مداح موفق آن مداحی است که اگر در یک مجلس بسیار سنگین و وزین از او انتظار 10 دقیقه مداحی را دارند همان مقدار مداحی نماید و چنانچه بگویند یک ساعت بخواند باز همان مقدار یک ساعت بخواند .

32- در ابتدای مداحی صدای خود را خیلی بالا نبرید . تا برای ادامه مرثیه نیز نفس داشته باشیم .

33- گاهی گلو و دهان مرثیه خوانان مبتدی خشک می شود و یا نفس آنان کم می آید این امری است طبیعی که به مرور زمان از بین می رود ولی نکات مرثیه خوانی مانند نکته قبلی را نیز باید رعایت کرد تا به چنین مشکلی برخورد نکند.

34- اگر صدای شما گرفته یا سرماخورده و یا نا صاف است چنانچه می توانید در رفع آن بکوشید و یا خودمان پیش از خواندن به شنوندگان بگوییم .

35- برای باز شدن صدا و آماده بودن حنجره و صوت اگر مرتب مجلس داریم و آن را ( صوت خود را ) به کار می بریم که هیچ ، در صورت نبودن مجلس لازم است در منزل تمرین کنیم . تا گلو آمادگی لازم را در مجلس آینده داشته باشد .

36- سعی کنیم برای خواندن مرثیه شروع خوب ، گیرا و جذابی داشته باشیم و بهتر است از یک نواخت خواندن پرهیز کنیم یعنی نه فقط در اوج بخوانیم و نه فقط آهسته بلکه هر دو صوت را عمل کنیم .

37- اگر برخوردار از لهجه محلی هستید . می توانیم با گوش دادن نوار و سی دی مداحان تهران ، قم و مشهد و تمرین صدا لهجه محلی خود را برطرف نمائیم .

38- تلاش کنیم خودمان نیز همراه خواندن مرثیه بسوزیم و اشک بریزیم و گریه کنیم . و این میسر نیست جز با تزکیه نفس و سعی و تلاش و مواظبت در امر تقوا و مسائل اخلاقی .

39- اگر هنگام خواندن روضه خودمان گریه نمی کنیم . دسته کم حالات گریه بگیریم ( تباکی )

40- سوز و حال و گریه در مداحی را از خود خدا و معصومان علیهماالسلام طلب کنیم .

41- خود را برتر از مداحان دیگران ندانیم مثلاً نگوئیم من یک ساعت مداحی کردم ولی فلانی کم آورد .

42- علاقه و تمرین و صدق و اخلاص و تقوا از عوامل موثر در مرثیه خوانی است و اگر حتی از مرثیه خوانی انتقاد سودمندی کردند ناراحت نشویم و آنرا بپذیریم .

جلسه سوم

43- تعداد کم و زیاد جمعیت در اخلاص ما برای مداحی تأثیر نگذارد مثلاً نگوئیم در فلان مجلس مداحی می کردیم که غلغله بود و جای سوزن انداختن نبود .

44- از تحقیر کردن مداحان دیگر به گونه های مختلف خودداری کنید . مثلاً نگوئیم روی فلانی را کم کردم .

45- اگر برای مداحی به ما هدیه ای ندادند ناراحت نشویم زیرا پاداش اصلی و حقیقی این کار نزد خداست .

46- بخاطر حضرت فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) و حضرت امام حسین (علیهم السلام ) برای مداحان دیگر احترام ویژه ای قائل شوید . پس حداقل می توانیم به احترامشان از جای خود برخیزیم .

47- هنگام مرثیه خوانی با مدیریت خوب کنترل مجلس را به عهده بگیریم ( مجلس داری کنیم ) زیرا ممکن است در بعضی موارد کنترل مجلس را از دست بدهیم و یا دیگران بخواهند نظم مجلس را برهم بزنند.

48- تجربیات مرثیه خوانی را در اختیار دیگران قرار دهیم و در این مورد نیز سخاوتمند باشیم که خیر و برکت نزد خداست .

49- شایسته است پیش از خواندن مرثیه ( مداحی ) یک بار آنرا مطالعه و مرور کنیم تا مرتکب اشتباهی نشویم .

50- در مرثیه خوانی ( مداحی ) از طرح سوالات و شبهات بدون پاسخ پرهیز نمائیم . مثلاً در روضه حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) این سوال را مطرح نکنیم که چگونه ممکن است حضرت بعد از مرگش دستهای خود را از کفن بیرون آورد و حضرت امام حسن ( علیهم السلام ) و حضرت امام حسین ( علیهم السلام ) را بغل گرفته .

51- موارد و مطالب احتمالی و مشکوک را بطور قطعی و یقینی ذکر نکنیم یا حتی از ذکر آنها خودداری کنیم . مانند : حضور حضرت امام لیلا ( ص) در کربلا ، عروسی حضرت قاسم علیه السلام

جلسه چهارم

52- بدون ضرورت مرثیه را تکرار نکنیم و از دوباره خوانی بپرهیزیم .

53- می توانیم از آیات و روایات ، شعر ، داستان ، خاطره ، مثال ، تشبیه ، ضرب المثل ، آمار و اخبار صحیح و دقیق ، سخنان عالمان و بزرگان و دانشمندان نظیر حضرت امام خمینی ( رحمه الله علیه ) و جملات و قطعه های ادبی و زیبایی که متناسب با موضوع و محتوای مداحی باشد استفاده نمائیم .

54- اگر در خواندن مرثیه دارای سبک خاصی هستیم آنقدر تمرین و ممارست ( تسلط ) داشته باشیم تا آن سبک را از دست ندهیم .

55- بطور طبیعی مرثیه خوانی کنیم و خود را به تکلف و زحمت نیاندازیم .

56- تا می توانیم از ابتکار و خلاقیت و ذوق و سلیقه خود و دیگران در انتخاب مراثی و کیفیت بیان و شیوه آغاز و پایان آنها استفاده کنیم .

57- اگر در خواندن مرثیه اشتباهی کردیم در همان جلسه و اگر نتوانستیم در جلسه بعد آن اشتباه را تصحیح نمائیم .

58- به مرثیه ای که می خوانیم خودمان اعتقاد داشته باشیم تا این اعتقاد در شنوندگان نیز اثر معنوی و عاطفی بگذارد.

59- کیفیت بعضی گریه کردنها زننده است از انجام چنین گریه هایی پرهیز کنیم .

60- از دروغ ها و تحریفاتی که در مرثیه ها صورت گرفته است با اطلاع باشیم تا آنها را نخوانیم .

61- مواظب باشیم برای گریاندن مردم مرثیه ها را کم و زیاد و تحریف نکنیم تا مثلاً سوزناک شوند و مردم را به گریه اندازد .

62- توجه داشته باشیم که مرثیه خوانی با زبان محاوره ای ( با هم سخن گفتن ، پاسخ دادن به یکدیگر ) دلنشین تر از مرثیه خوانی با زبان مکاتبه ای می باشد ( برای روضه مناسب ترین کار می باشد )

63- مرثیه خوان با تجربه ای می گفت « مراثی و اشعار مربوط به آن را پیش از خواب حفظ کنید تا در ذهن شما نقش ببندد .»

64- از هر حالت و یا حرکتی که متناسب با مرثیه خوانی و شخصیت مرثیه خوان باشد خودداری کنید .

65- برای مرثیه خوانی و جاری ساختن اشکها سعی کنیم احساسات و عواطف شنوندگان را برانگیزانیم ( با احساس خواندن )

66- بین محتوای مرثیه و شرایط و احساسات شنوندگان ارتباط برقرار کنیم تا غم و اندوه بیشتری را احساس نمایند و اشک بیشتری را جاری سازند .

67- برای مداحی ترس به خود راه ندهیم و از جمعیت زیاد شنوندگان و شخصیت آنان هراسان نشویم .

68- حاج مهدی قانع رحمه الله علیه می گفت : در آغاز مداحی ترس و لرز و دلهره و ضربان شدید قلب امری طبیعی است از این رو یأس را به خود راه ندهیم و مرثیه خوانی را در جاهای مختلف و در حضور جمعیت های گوناگون تمرین و دنبال کنیم تا ترس و دلهره ما از بین برود.

69- آثار و فواید معنوی در امر مداحی و روضه خوانی را بخاطر بیاوریم تا علاقه ما به مداحی بیشتر شود که نعمتی بزرگ است و متأسفانه برخی از آن غافلند .

70- هدف نهایی از مرثیه خوانی گریاندن نیست اگر چه مرثیه خوانی با گریه بهتر است .

71- در همه جا نباید مرثیه خواند بلکه باید شرایط مداحی موجود باشد و یا شرایط آن را بوجود آورد و سپس مداحی کنیم .

72- مرثیه ها را مطابق فهم و موقعیت فردی ، سنی ، زمانی و مکانی شنوندگان انتخاب کنیم و بخوانیم .برای مثال برای نوجوانان مرثیه حضرت قاسم ( علیه السلام ) برای کودکان مرثیه حضرت رقیه ( سلام الله علیها) برای بانوان مرثیه حضرت زینب ( سلام الله علیها) بخوانیم .

73- می توانیم از مرثیه ها نکات اخلاقی و تربیتی و سیاسی و تاریخی و نظامی را استفاده کنیم و آنها را برای شنوندگان بازگو نمائیم . یک فرمانده نظامی می گفت : گاهی از مراثی امام حسین ( علیه السلام ) با دشمنان نکات نظامی را برداشت می کنیم .

74- معمولاً از تعابیری که مخصوص همان زمانها بوده است استفاده کنیم مثلاً بجای خیمه از کلمه چادر و سنگر و بجای عمود از گرز استفاده نکنیم .

75- مجالس دعا و ختم و مانند آن زمینه خوبی برای یاد گیری و شروع مداحی است .

جلسه پنجم

76- فقط برای دیگران مرثیه نخوانیم بلکه در بعضی اوقات و در تنهایی برای خود و یا خانواده خودمان روضه بخوانیم .

77- جلسه مداحی می تواند برای مخاطبان ، جلسه توبه و بازگشت بسوی خدا نیز باشد به آن توجه کنید و از آن استفاده نمایید .

78- یک مداح نباید بر مسموعاتی ( شنیده ها) که به نظر دروغ و غیر صحیح یا غیر قابل قبول است تکیه کند .

79- در مجالس مداحان خبره و مشهور شرکت نماییم تا از روش و کیفیت مداحی آنان نیز بهره مند شویم .

80- اگر مثلاً در دو جا مداحی می کنیم بهتر است برای هر کدام مرثیه جداگانه و یا دو قسمت مختلف از یک مرثیه را بخوانیم زیرا در بعضی از موارد ممکن است برخی از شنوندگان هر دو جا یکی باشند .

81- مرثیه ها را طوری بازگو نکنید که خاری و ذلت خاندان عصمت و طهارت ( علیهم السلام ) از آن برداشت شود .

82- سعی کنیم مرثیه را برای شنوندگان مجسم نمائیم .

83- شایسته است از ذکر مراثی و یا آماری که موجب انکار و یا عکس العمل منفی شنوندگان می شود خودداری کنیم بویژه در مقابل شنوندگانی که کمتر از اعتقاد راسخ و ایمان بالا برخودار هستند مثلاً در چنین مجالسی شاید لازم نباشد که بگوییم نوجوان کربلا حضرت قاسم ( علیه السلام ) 35 نفر را در کربلا کشت .

84- می توانیم برخی از قسمتهای مرثیه یا اشعار و رجزهای آن را با همان زبان عربی بخوانیم و سپس آنها را ترجمه نمائیم مگر در مواردی که ترجمه آنها لازم نباشد .

85- اگر از کلمات و جملات عربی در مداحی و یا نوحه خوانی استفاده می کنیم آنها را بطور صحیح تلفظ کنیم بویژه در مجالسی که آشنایان با زبان عربی مانند علما و طلاب حضور دارند .

86- اگر به زبان عربی آشنایی دارید از مراثی حضرت زهرا( سلام الله علیها ) در جلد 43 بهارالانوار و مراثی حضرت امام حسین ( علیه السلام ) و اصحابش در جلدهای 44و 45 بحارالانوار مجلسی چاپ گردیده است استفاده کنید .

87- کسب تجربه از خود و دیگران از رموز مفقیت در امر مرثیه خوانی است . لذا این امر را به شیوه های مختلف می توانیم بیاموزیم که یکی از آنها از طریق دیدن نوارهای ویدئویی و یا گوش دادن نوارهای کاست است بطور مثال از نوارهای مداحان تهران ، قم و کاشان و مشهد استفاده شود .

88- می توانیم برای یادگیری مرثیه ها و اشعار زیبا دفترچه های مختلف را تهیه و از آنان استفاده لازم را بنمائیم . در مجموع 14 جزوه کوچک برای اشعار و مراثی چهارده معصوم ( علیهم السلام ) و جزوات دیگری جهت حضرت زینب ( سلام الله علیها ) حضرت معصومه ( سلام الله علیها ) ،حضرت رقیه و سکینه ( سلام الله علیهما ) ، حضرت علی اکبر ( علیه السلام ) ، حضرت قاسم ( علیه السلام ) ، حضرت علی اصغر ( علیه السلام ) ، حضرت عباس ( علیه السلام ) و جزوه ای برای سایر شهدای کربلا مثل دو طفلان مسلم ( علیه السلام ) ، حرّ ( علیه السلام ) مسلم بن عقیل و جزواتی دیگر جهت غزلیات - مناجات - شهدا وانقلاب و امام ( رحمه الله علیه ) و متفرقه را جمع آوری نمایید .

89- شایسته است برای مطالعات شعری و ادبی و استفاده از آنان در امر برنامه مداحی از کتابهای ادبی و شناخت شعر و ادبیات حتماً استفاده کنیم و برای جمع آوری اشعار و غزلیات از کتب : دیوان صائب تبریزی - حافظ - سعدی - پروین اعتصامی - جامی و ... و اشعار مذهبی ازکتابهای جودی خراسانی سید مؤید خراسانی به نامهای : گلهای اشک ( محرم و صفر ) ، جلوه های رسالت ( بعد از محرم ) و نغمه های ولایت و چراغ صاعقه ( حاج علی انسانی ) ، نخل میثم 1 و 2 جناب سازگار و کتب تاریخی و مقاتل : 1- لهوف سید بن طاووس 2- منتهی الامال 3- نفس المهموم 4- بیت الاحزان شیخ عباس قمی 5- ارشاد شیخ مفید 6- بحارالانوار علامه مجلسی 7- جلاء العیون علامه مجلسی 8- فواید المشاهد شیخ جعفر شوشتری که از کتابهای معتبر و مفید هستند استفاده کرد .

90- اگر مأخذ و مدرک مرثیه را به شنوندگان بگویید بهتر است بخصوص در مجالسی که طلاب و علما و مراجع حضور دارند .

جلسه ششم

91- آرام و شمرده شمرده مرثیه را بخوانیم چه در شعر خواندن و چه در ذکر مطالب و با فریاد و با شتاب و سرعت بیش از حد مرثیه خوانی نکنیم

92- مرسوم است که در هر یک از روزها و شبهای دهه محرم - مرثیه یکی از وقایع یا شهدای کربلا را می خوانند البته به هر شهری که دعوت می شویم به تناسب و هماهنگی با آنجا کار را دنبال کنیم بطور مثال آن چیزی که بیشتر در همه جا مرسوم است . شب اول محرم هلال ماه محرم - مسلم بن عقیل شب دوم محرم ورودیه شب سوم محرم حضرت رقیه ( سلام الله علیها ) شب چهارم محرم حضرت حر- دو طفلان حضرت زینب ( سلام الله علیها ) شب پنجم محرم حضرت عبدالله بن حسن ( علیه السلام ) یا حبیب بن مظاهر شب ششم محرم حضرت قاسم بن الحسن ( علیه السلام ) شب هفتم محرم حضرت علی اصغر( علیه السلام ) شب هشتم محرم حضرت علی اکبر ( علیه السلام ) شب نهم محرم حضرت عباس ( علیه السلام ) روز و شب تاسوعا شب دهم محرم شب عاشورا - حضرت زینب ( سلام الله علیها) و امام حسین (علیه السلام ) شب یازدهم محرم شب شام غریبان حضرت زینب ( سلام الله علیها ) و غریبان امام حسین ( علیه السلام ) .

93- در مداحی می توان بجای آمار و اعدادی که از نظر صحت مورد تردید و یا انکار است به کلماتی از قبیل جمعیتی بسیار - عده ای بسیار - عده ای زیاد - تعداد فراوان اکتفا نمود . مثلاً به جای اینکه بگوییم حضرت امام حسین ( علیه السلام ) چندین هزار نفر از دشمنان را کشت بهتر است بگوییم آقا چندین نفر را کشت .

94- اگر بعد از غذا و یا با حالت کسالت ، بیماری و خستگی - عصبانیت - ناراحتی - خواب آلودگی و مانند آن مداحی نکنیم بهتر و موثرتر است از این رو آرامش ، سلامت و استراحت کافی پیش از مرثیه خوانی را فراموش ننمائیم .

95- در مداحی از این شاخه به آن شاخه نپریم . بلکه همان موضوع و محتوای مرثیه را برای شنوندگان بازگو کنیم . و از بانی و موسس و دست اندرکار مجلس روضه خوانی تشکر و قدردانی کنیم . اما بصورت مبالغه آمیز و خارج از حد و فراتر از واقعیت نباشد.

96- هنگام خواندن مرثیه فاصله مناسب دهان خود را با میکروفن رعایت کنیم که صدا خوب منتقل شود و بلند گو سوت نکشد و توجه داشته باشیم که صدای بلندگو بیش از اندازه کم یا زیاد نباشد .

97- اگر مرثیه را با صورت زیبا بخوانیم دلنشین تر است و اگر صوت زیبا نداریم مرثیه را به صوت عادی و معمولی و بدون صوت بخوانیم ولی مرثیه خوانی و یا مداحی را بخاطر نداشتن صوت زیبا ترک و رها نکنیم .

98- در جاهایی که مرثیه سوزناک و حزین می باشد ، بهتر است هماهنگ با آن صدایمان را سوزناک و حزین و چهره خود را اندوهگین نماییم .

99- شایسته است صوت ما هنگام خواندن مداحی اهل بیت علیهم السلام یکنواخت نباشد بلکه صوت خود را به تناسب محتوای برنامه مداحی و بگونه ای که زننده نباشد بالا و پایین ببریم و کند یا آهسته کنیم .

100ـ اگر در شیوه و سبک مداحی از کسی تقلید می کنیم آن را به مرور زمان ترک نماییم تا خودمان صاحب سبک شویم . البته گفته اند در آغاز راه تقلید از مداحان دیگر اشکال ندارد .

101ـ اگر مداحان دیگری نیز در مجلس حضور دارند از روی احترام از آنان کسب اجازه کنیم و به آنان تعارف کنیم.

102ـ کتابها و اشعار مداحی و نوحه خوانی را مطالعه کنیم و به نوارهای مداحی و نوحه خوانی گوش فرا دهیم .

103ـ شایسته است یک مداح برای فراگیری آواز و تخصص در فن ردیفهای آوازی به نوارهای مربوطه مراجعه و گوش دهد و یا بهتر است در کلاسهایی که در این خصوص است برویم .

104ـ گوش دادن به موسیقی در حد متعارف و معمول برای یک مداح لازم است مگر آنکه منجر به مفسده و فعل حرام گردد که دیگر اصلاً جایز نیست .

105ـ به نوارهای قرآنی اساتید مصری و ایرانی گوش فرا دهیم و شایسته است از نغمه ها و گوشه های ردیف آوازی در قرائت آن قاری استفاده کنیم و در برنامه مداحی بکار ببندیم .

106ـ برای آماده نمودن صوت و حنجره اگر جلسه ای برای خواندن نداریم بهتر است بطور مرتب تمرین صدا در منزل و یا در جای دیگر داشته باشیم بهترین شیوه این کار قرائت قرآن مجید است که هم ثواب آیات قرآن را می برید و هم صوت شما آماده می شود .

107ـ لازم نیست بخاطر تقویت صوت و بهتر شدن صدا از خوردنی ها و خوراکیهایی که خدای متعال قرار داده پرهیز نماییم و خود رادر عذاب بیندازیم بلکه شایسته است در تقویت این امر( صوت ) از میوه جاتی که به طبع ما و ذائقه ما سازگاری دارد استفاده کنیم .

108ـ شایسته و سزاوار است یک فرد مداح آشنایی با قرائت قرآن ، ادعیه و زیارتنامه های ائمه معصومین داشته باشد و در خواندن بعضی از ادعیه های طولانی که از کلمات سخت برخوردار است قبلاً تمرین نماید و حتما ً در معنی آن توجه کند و تمرین کنیم .

109ـ سعی کنیم حتماً در ایام خاص و ویژه مانند ماههای محرم و صفر و ایام فاطمیه و شبهای قدر و وفات و شهادت مرثیه بخوانیم و شایسته است در این ایام از خنده و مزاح پرهیز کنیم .

110ـ سعی کنیم اشعار و غزلیات و شعرهای مصیبتی را حتماً از حفظ بخوانیم و در این امر تا می توانیم محفوظات خود را زیاد کنیم که بسیاری برای مردم تأثیر گذار است البته در چند صورت جایز است که از روی نوشته و کاغذ بخوانیم .1- در هنگام نوحه خوانی(سینه زنی ) 2- هنگام سرود خوانی 3- اشعار مولودی شب ولادت 4- مراسم دعا و زیارت . و در حفظ اشعار سه نکته مهم لازمه کار است : ( به فرموده آقای سازگار ) 1- دیدن 2- خواندن 3- شنیدن

« والسلام »

منبع:http://www.amozeshmaddahi.blogfa.com

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: